علت ابتلا به واریس و رگ‌های واریسی هنوز کاملاً مشخص نیست. مطالعات نشان داده است که افزایش سن، بارداری و یائسگی خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد، دو عامل آخر از تغییرات هورمونی نشأت می‌گیرد. تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون در دوران یائسگی کاهش می‌یابد و علائم متداول یائسگی، مانند گرگرفتگی، کاهش تراکم استخوان، خستگی مزمن و افسردگی، بروز می‌یابد. همچنین استروژن ماده‌ای وازواکتیو است که بر انقباض یا اتساع رگ‌ها اثر می‌گذارد و گیرنده‌های این هورمون نیز در سیاهرگ‌ها وجود دارد. بنابراین کاهش میزان هورمون‌های جنسی بر سیستم گردش خون اثر می‌گذارد و زمینه را برای ابتلا به واریس فراهم می‌کند.
متابولیسم بدن بانوان در دوران یائسگی آهسته می‌شود، کاهش سرعت سوخت و ساز باعث می‌شود که وزن سریع‌تر و راحت‌تر افزایش یابد. اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری‌های عروقی را افزایش می‌دهد، چون وزن اضافی فشار مضاعفی را به رگ‌ها وارد می‌کند. اگر چه یائسگی خطر ابتلا به واریس را بالا می‌برد، اما منظورمان این نیست که تمام بانوان پس از یائسگی دچار واریس خواهند شد. با ایجاد چند تغییر ساده در سبک زندگی می‌توان احتمال ابتلا به واریس را کاهش داد. اگر دچار نوعی بیماری عروقی هستید، پزشکان مجرب مرکز درمانی شیراز واریس روش‌های مختلفی را برای درمان آن به شما عزیزان ارائه می‌دهند. برای رزرو وقت مشاوره از یکی از متخصصین عروق ما و دریافت اطلاعات بیشتر کافی است با شماره ۰۷۱۳۲۳۳۴۱۳۵ تماس حاصل فرمایید.
عامل‌های خطر
پزشکان معتقداند که یائسگی و تغییرات هورمونی یکی از علل ابتلا به واریس در بانوان است. البته واریس عامل‌های خطر دیگری نیز دارد که متداول‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- استعداد خانوادگی
- ایستادن و نشستن طولانی مدت، این شرایط گاهی اوقات لازمه بعضی مشاغل است.
- چاقی یا اضافه وزن
- سابقه لخته شدن خون یا مشکلات مربوط به گردش خون
هرچند درمان جایگزینی هورمون (HRT) و مصرف داروهای ضدبارداری (OC) خطر ابتلا به ترومبوز (لخته شدن خون) را افزایش می‌دهد، اما پژوهشگران دریافته‌اند که اثر آنها بر رگ‌های واریسی قطعی نیست. براساس نتایج بعضی مطالعات انجام شده، مصرف کنندگان فعلی و سابق قرص‌های ضدبارداری بیشتر در معرض خطر ابتلا به واریس هستند، اما در مطالعات دیگر ارتباطی بین این دو یافت نشده است. برخی پژوهشگران معتقدند که درصد شیوع رگ‌های واریسی در میان بیمارانی که از درمان جایگزینی هورمون استفاده می‌کنند، پایین‌تر است، با این حال این نظریه در پژوهش‌های دیگر تایید نشده است و بقیه پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد، یا بالعکس درمان جایگزینی هورمون خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد. برای مثال یک گروه از محققین فنلاندی در ابتدای پژوهش خود متوجه شدند که این روش درمانی خطر بروز رگ‌های واریسی را در بانوان به شدت افزایش می‌دهد، اما در ادامه دریافتند که رگ‌های واریسی جدیدی در بانوان تحت هورمون درمانی ایجاد نشده است. این نتیجه بیانگر آن است که درمان جایگزینی هورمون خطر ابتلا به واریس را افزایش نمی‌دهد.
روش‌های پیشگیری از واریس در دوران یائسگی
بعضی از علل و عامل‌های خطر رگ‌های واریسی را می‌توان با تغییر دادن جنبه‌های خاصی از سبک زندگی و برنامه روزمره مدیریت کرد. توصیه‌های زیر را جدی بگیرید تا در دوران یائسگی دچار واریس نشوید:
- نگه داشتن وزن در محدوده سالم
- به طور منظم ورزش کنید تا گردش خون بهبود یابد و عروق و پاها تقویت شود. پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه سواری و شنا ورزش‌های مناسبی‌اند که گردش خون و سلامت پاها را ارتقاء می‌دهند.
- از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی خودداری کنید. همچنین عادت روی هم انداختن پاها را ترک کنید، چون این کار سیاهرگهای زانوها را تحت فشار قرار می‌دهد و از جریان مناسب خون جلوگیری می‌کند.
- پاها را هنگام نشستن یا استراحت کردن بالا بگذارید تا جریان خون در پاها افزایش یابد. همچنین پاها را هنگام خوابیدن نیز بالا بگذارید تا فشار روی پاها کاهش یابد.
- اگر مستعد ابتلا به واریس هستید، ساق یا جوراب فشرده کننده بپوشید. ساق‌های فشرده کننده کشی مدرج بعضی از علائم رگ‌های واریسی، از قبیل ورم و سفتی یا گرفتگی پا را کاهش می‌دهد. جوراب شلواری فشرده کننده مدرج محکم باید توسط پزشک تجویز شود و توسط متخصص آموزش دیده در این زمینه کاملاً اندازه پا تهیه شود.
- برای پیشگیری از عارضه رگ‌های عنکبوتی صورت حتماً از ضدآفتاب مناسب استفاده کنید.
- مصرف نمک را کاهش دهید و غذاهای سرشار از فیبر میل کنید. این رژیم غذایی از یبوست، یکی از عوامل مرتبط با رگ‌های واریسی پیشگیری می‌کند.
زمان مراجعه به پزشک
همان طور که اشاره شد، سلامت قلبی عروقی نقش مهمی در سلامت بانوان و پیشگیری از عارضه‌هایی دارد که احتمال بروز آنها در دوران یائسگی افزایش می‌یابد. به علاوه بعضی از علائم واریس مراجعه به پزشک را ضروری می‌سازد، این علائم عبارت‌اند از:
- سیاهرگ متورم، قرمز و داغ می‌شود.
- رگ واریسی خونریزی می‌کند.
- زخم یا راش پوستی مشاهده می‌شود.
- زخم‌هایی نزدیک مچ پا ایجاد می‌شود.
- رنگ پوست می‌رود یا پوست تغییر رنگ می‌دهد.
تمام این علائم نشان دهنده ابتلا به مشکلات عروقی جدی است که نیاز به درمان دارد. همچنین اگر واریس فعالیت‌های روزمره را مختل کند یا ظاهر ناخوشایند آن باعث نگرانی و اضطراب شود، باید برای درمان به پزشک مراجعه کرد.
درمان واریس ناشی از یائستگی
واریس روش‌های درمان متعددی از هر دو گروه تهاجمی و غیرتهاجمی دارد که شامل مواردی چون روش‌های محافظه‌کارانه (بالا گذاشتن پا، ساق و جوراب فشرده کننده)، اسکلروتراپی، لیزردرمانی سطحی، تکنیک‌های اندوونوس یا درون رگی (رادیوفرکوئنسی و لیزر)، بریدن سیاهرگ (فلبکتومی)، جراحی بستن سیاهرگ همراه با یا بدون خارج کردن رگ می‌شود. داروهای Venotonic که تون رگ‌ها را افزایش می‌دهد، بعضی علائم را تاحدی تسکین می‌دهد. اسکلروتراپی، ابلاسیون با لیزر و تکنیک‌های درون رگی معمولاً موثرترین روش درمان سیاهرگهای عنکبوتی و در اندازه متوسط است. در بعضی از پژوهش‌های پزشکی اشاره شده است که برای دستیابی به نتایج درازمدت، درمان جراحی به دیگر روش‌های درمان رگ‌های واریسی بسیار بزرگ برتری دارد. بااین حال آزمایش‌های کنترل شده‌تر و تصادفی‌تری باید انجام شود تا تاثیرگذاری روش‌های درمانی مختلف با هم مقایسه شود. پزشک معالج مناسب‌ترین روش درمان را پس از مشاوره و ارزیابی توصیه می‌کند.
